Bilişim teknolojileri ile endüstri faaliyetlerini bir potada eriten endüstri 4.0'ın bir ürünü olan yapay zeka nedir? Günün birinde dünyayı ele geçirebilir mi? İnsandan daha zeki insansı robotlar mı? Günün birinde dünyayı ele geçirecek makineler mi? Onlardan tedirgin mi olunmalı yoksa gelişmeleri desteklenmeli mi? Uzmanlara göre yapay zeka alanında çok önemli gelişmeler kaydedildiği doğrudur. Ancak şu aşamada göründüğü kadarıyla onların insanları atlatması söz konusu değildir. Çünkü yapay zeka da en nihayetinde bir insan ürünü olarak tasarlanmıştır.

 Dolayısıyla onun faydalı ya da zararlı olarak kodlanmasının da onun nasıl programlandığına bağlı olduğu söylenebilir. Konuşma, anlama, çeviri yapma gibi konularda bilgisayarlar henüz mükemmel hale gelmemiştir. Ancak mükemmel olmamaları da elbette olamayacakları anlamına gelmektedir. Bu hedefe yönelik önemli çalışmalar hız kesmeden sürmekte. Uzmanlarca yapay zekanın gündelik hayattaki yerinin yıllar içinde katlanarak artacağı düşünülüyor.

 Yapay Zekanın İnsanı Geride Bırakması Mümkün Mü?

 Kendisini zekasıyla tanımlayan ve bu sayede diğer canlılardan ayrıldığına inanan insanın zeka konusunda hassas olduğu bir gerçektir. Homo sapiens dünyaya zekasıyla hükmederken bir rakip istemeyecektir.

Yapay zekanın insanların algısındaki şekillenmesinde bilim kurgu filmlerinin de büyük etkisi vardır. Ancak bu yanılgıyla yapay zekayı mutlak olarak kudretli bir şey gibi değerlendirmek yanlıştır. Yapay zekalar bütün alanları hakimiyeti altına alacak değildir.

Onlar da esasında insanlar gibi çeşitli alanlarda uzmanlaşacaklardır. Aslında yapay zeka yeni bir şeymiş gibi görünse de, teknoloji tarihi boyunca bunun irili ufaklı örnekleriyle karşılaşılmaktadır.

 Endüstri 4.0 ve Gelişmiş Ülkeler

 Endüstriyel, otomasyon robotları hayatımıza 1950'lerde girdi. Bunu ilk geliştiren firmanın sloganı ise yapay zeka bugün farklı bir bakış geliştirilmesini sağlayabilir. "Biz insanı kendisini tekrar eden ve zeka gerektirmeyen işlerden kurtaracağız." Dolayısıyla bugün, hemen hemen her fabrikada en az bir robot çalışmaktadır.

 Bugünün farkı, bu robotlar artık öğrenebilen robotlar haline geldi. Bir mühendise dahi ihtiyaç duyulmadan iş görülmeye başlandı. Basit makinelerden buraya kadar gelen süreç aslında teknoloji tarihinin sürecidir. Bu tarih, insanı artık avcı toplayıcı olmaktan çıkaran süreçtir. Aynı zamanda bu süreç, modern insanı yaratan süreçtir. Bundan sonraki süreçte daha başka noktalar üzerinde durulması gerekmektedir.

 Endüstri devriminden bu yana ilk defa dünya tarihinde yenilenen bir şey vardır. Fabrikalar tekrar ucuz iş gücü olan yerlerden, büyük pazarların olduğu yerlere gelmekte. Örneğin büyük Alman markaları, Amerikan markaları Asya'dan, Çin'den çekilmişlerdir. Çünkü bu tür ülkelerin üretim için artık çok pahalı hale geldiği kabul ediliyor.

Sadece 2018 yılında Çin, iki yüz elli bin robot üretti. Bu robotlar ülkesinde çalışması için üretildi. Çünkü Çinli işçiler pahalı gelmeye başladı. Bununla birlikte Türkiye, vasıfsız işçi kullanımında dünya ikincisi konumundadır. Türkiye'nin iş gücünün yaklaşık yüzde elli birini otomasyon çağına kaptırabileceği öngörülüyor.

Gündem maddelerinde güncel olarak Türkiye taşeron işçilerin statüsünden bahsetmekte ancak bir gün onlara gerek duyulmayan bir dünyaya uyanılabilir. Türkiye insanının asıl eğilmesi gereken hususun da bu olduğu düşünülüyor. Vasıfsız işçiler nasıl vasıflı hale getirilebilir? Türkiye özelinde sorulan bu sorular işte bugün bütün gelişmiş ülkelerin üzerine eğildiği sorulardır. Bu da ancak endüstri 4 sürecine dahil olmakla mümkündür.

 Robot Üreten Robotlar

Bu gelişmiş teknoloji içerisinde robotlar öğreniyor. Programları sayesinde öğrendiklerini de yapıyorlar. Ancak bir de robot üreten robotlar gerçeği vardır. Yani fabrikada çalışacak robotları da artık robotlar üretmekte. Aktüel dünyada her insanın çalıştığı işi sevdiği için yapamayacağı gerçek bir problemdir.

Hatta çoğunlukla insanlar maaş almak için çalışırlar. Bu dengede eğer maaş için iş yapma durumu yüksekse o işi yapay zekanın üstleneceği bekleniyor. Eğer yapılan işin tarifi kolayca yapılabiliyorsa, o işi üstlenecek bir yapay zeka önünde sonunda ortaya çıkacaktır. Bu muhasebeden tıp bilimine kadar böyledir. Bugün yapay zekanın en büyük nimetleri de tıp alanında kullanılmaktadır.

Sonuç olarak günün sonunda bakılması gereken bir şey vardır. Yapılan her iş devralınabilir. Ancak insan bunun üzerinde düşünmek durumundadır. Bu yapılan işe gerçekten isteyerek mi yapılıyor? Öte yandan insan ne için çalışır? İhtiyaçlarını karşılamak ve alım gücü kazanmak için. Fakat bugün, satın alınan 50 lira değerindeki bir ürünü düşünüldüğünde yarın bu ürünü 10 liraya satabilecek biri olması ihtimalinin sonuçları endüstri 4.0'dır.

Bu noktada çalışma süreleri ve ihtiyacı da muazzam derecede azalacaktır. Otomasyon çağında artık yapay zekalar bu yönleriyle tartışılmak durumundadır.